Origami – sztuka składania papieru

Początki origami sięgają ok. 700. roku n.e. Sztuka ta powstała w Chinach. Nazwa (pochodząca z języka japońskiego) złożona jest z dwóch części: ori – zginać i gami – papier. Znane dzisiaj zasady origami powstały w wieku XX. W źródłach historycznych pochodzących z okresu Edo (1603-1868) odnaleźć można takie jej warianty jak origata, czy też orisue. Od nich pochodzi natomiast orimono, które należy rozumieć jako składany przedmiot. To właśnie na bazie tej formy, na przełomie XIX i XX wieku, weszło do powszechnego użycia znane dzisiaj origami.
Najprościej mówiąc, origami polega na tworzeniu przestrzennych figur z kwadratowego kawałka papieru w wyniku jego zginania. Origami dość szybko podbiło ludzi na całym świecie. Kiedy okazało się, że można zrobić piękną ozdobę z tak zwykłej rzeczy jak papier, wielu zapragnęło nauczyć się tej sztuki. Zazwyczaj nauka zaczyna się od nauki prostych wzorów.
Do obecnych czasów nie przetrwały żadne informacje o początkach origami. Źródła podają za to, iż około VI wieku do Japonii przywędrowali buddyjscy mnisi z Chin, którzy byli w posiadaniu papieru. Istnieje teoria, że to właśnie wtedy zaczęły powstawać na japońskiej ziemi pierwsze papierowe modele. Do potwierdzonych wiadomości zalicza się zaś to, iż już w okresie Heian (794-1185) bardzo często praktykowanym zwyczajem było ozdobne pakowanie prezentów i zawijanie listów. Był on przeznaczony głównie do użytku ceremonialnego.
Zmieniło się to w okresie Edo (1603-1868), kiedy nastąpił gwałtowny rozwój produkcji papieru. Dobrej jakości arkusze stały się wówczas powszechne, stały się więc częściej wykorzystywane do origami. Już w okresie Meiji (1868-1912) dzieci w japońskich szkołach podstawowych uczone były sztuki składania papieru.
Swój fenomen origami zyskało na początku II poł. XX wieku. Wtedy na światło dzienne wyszła książka pt. „Nowa sztuka origami” (jap. „Atarashii origami geijutsu”). Stworzył ją Akira Yoshizawa – twórca kilkudziesięciu tysięcy projektów papierowych modeli. Napisania przez niego pozycja stała się podstawą dla systemu Yoshizawa-Randlett, który polega tworzeniu diagramów obrazujących zagięcia papieru.
Najważniejszym elementem sztuki origami jest papier. Większość modeli wykonywanych jest z jednego arkusza, który ma kształt kwadratu. Znaczący wpływ na to, jak będzie wyglądała stworzona figura ma zaś jego typ i kolor. Najczęściej wykorzystuje się następujące odmiany: japoński papier washi – jest to rodzaj papieru czerpanego, który wytwarza się z włókien roślinnych, papier jednokolorowy – to najbardziej powszechny materiał do tworzenia barwnych modeli origami, papier dwukolorowy – wykorzystuje się bardzo często w tworzeniu modeli roślin i zwierząt. Papier ksero jest dobrą opcją dla każdego, kto dopiero planuje postawić pierwsze kroki w świecie origami, jest on jednak materiałem za cienkim lub za grubym. Papier do pakowania prezentów przyciąga uwagę wielością wzorów, to znaczna część z nich nie nadaje się do składania origami. Szary papier pakowy jest idealnym wyjściem dla tych, którzy lubią tworzyć własne siatki modeli. Często jest też stosowany przy robieniu skomplikowanych konstrukcji o większych rozmiarach.
Tradycyjne origami wyklucza wykonywanie modeli z użyciem kleju oraz nożyczek. Gotowych projektów nie powinno się w żaden sposób ozdabiać. Przeważnie robi się je z kwadratowych arkuszy papieru, lecz dopuszczalne są także te w innych kształtach w postaci wielokątów oraz kół.

Spotkać można inne odmiany sztuki origami. Dużą popularnością cieszy się origami modułowe. Jest ono przeznaczone dla tych, którzy cenią złożoność form oraz lubią konstrukcje o dużych rozmiarach. Modele wykonywane tą techniką to zazwyczaj bryły geometryczne. Składa się na nie wiele podobnych (często nawet takich samych) modułów bazujących na idealnej symetrii. Innym rodzajem są natomiast origami kinetyczne. Modele wykonane w tej technice mają ruchome elementy. Dzięki temu, po ich złożeniu, można wprawić je w ruch.
Symbolem origami jest japoński żuraw Był on bohaterem pierwszego w historii podręcznika do sztuki składania papieru. Wydana w 1797 roku książka nosiła tytuł „Tajniki składania tysiąca żurawi” („Hiden senbazaru origata”). Zawarto w niej aż 49 sposobów na złożenie żurawia. Ptaki te uznawane są przez Japończyków za stworzenia majestatyczne. W środowisku naturalnym tworzą ze swoimi partnerami wieczne więzi. Żuraw to także symbol szczęścia i długowieczności. Według japońskich legend potrafi on dożyć 1000 lat. Istnieje także pewna legenda dotycząca wykonywania go z papieru. Mówi się, że jeżeli ktoś złoży ich tysiąc, spełni się jedno jego życzenie.